fot. Hydroidea
Tym, co przemawia na korzyć naturalnego stawu kąpielowego jest czysta woda, którą uzyskujemy bez potrzeby stosowania dezynfekujących środków chemicznych. Wykorzystuje się tu wyłącznie biologiczną i mechaniczną filtrację wody. Zalety są ogromne – zarówno dla fauny, flory, środowiska, a także dla nas samych. Naturalny staw kąpielowy zapewnia zdrową, żywą wodę, nie wywołującą uczuleń skórnych oraz podrażnień.
– To właśnie za sprawą naturalnej filtracji oraz bardzo atrakcyjnego wyglądu zauważamy ogromną popularność na stawy kąpielowe w ogrodzie na terenie naszego kraju – mówi inż. arch. kraj. Roman Bloch z firmy HYDROIDEA, specjalizujący się w projektowaniu, wykonywaniu, utrzymaniu i eksploatacji zbiorników wodnych.
fot. Lunatic Garden
Naturalny staw kąpielowy – pierwszy krok to właściwy projekt
Do właściwego zaprojektowania stawu kąpielowego w ogrodzie najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów. Warto dodać, że stawy o powierzchni powyżej 50 m2 wymagają pozwolenia na budowę, a także przygotowania mapy do celów projektowych, dokumentacji fotograficznej oraz geologicznego badania gruntu.
Standardowo projekt powinien zawierać kilka istotnych informacji. Niezwykle ważne jest samo badanie wody, a także bilans możliwych wprowadzanych do wody biogenów (ze szczególnym uwzględnieniem fosforanów). Trzeba wykonać również obliczenia hydrauliczne, optymalizację zużycia energii, przekroje stref stawu, kompletny rzut stawu obejmujący system filtracyjny i technikę uzdatniania wody, a opcjonalnie może to być również projekt 3D.
– Odpowiedni projekt jest niezwykle ważny. To już na tym etapie możemy wyeliminować dalsze problemy, związane np. z jakością wody oraz nadmiernym wzrostem glonów – wyjaśnia Roman Bloch. – Prace projektowe rozpoczynamy od ustalenia typu stawu kąpielowego, koncepcja w dużej mierze zależy od planowanego metrażu zbiornika i preferencji klienta. Na tym etapie niezbędne jest przeprowadzenie badania parametrów wody, jaką zostanie napełniony zbiornik. Na podstawie wyników dowiadujemy się czy źródło wody nadaje się do napełnienia stawu i jak wydajny system filtracji należy zaplanować, możemy kolejno dobrać gatunki roślin, oraz skład złoża do strefy filtracji mineralno-roślinnej.
Naturalny staw kąpielowy można zbudować systemem gospodarczym lub zlecić to zadanie specjalistom, szczególnie jeśli wolimy uniknąć ciężkich prac czy też samodzielnego montażu spustu dennego, wykonania izolacji z geomembrany EPDM. Pamiętajmy, że także odpowiednia budowa wpływa także na właściwe samooczyszczanie się wody. Na jakość wody wpływ mają nawet użyte materiały budowlane, a także samo usytuowanie zbiornika.
– Każdy naturalny staw kąpielowy posiada dwie zasadnicze części: rekreacyjno-kąpielową i regeneracyjną, która jest odpowiedzialna za czystość wody – tłumaczy Roman Bloch.
fot. Hydroidea
Na tej podstawie wyróżniamy kilka typów stawów. Np. typ I to najprostszy staw, w którym kąpielisko zajmuje 30% jego powierzchni, a strefa regeneracyjna z roślinnością pozostałe 70%, typ II to staw z dodatkiem kaskad wodnych czy fontann, w których pompa wymusza ruch wody, typ III posiada filtr mechaniczno-biologiczny i strefę mineralno-roślinną (ta zaawansowana technologia oczyszczania pozwala zaprojektować większą część kąpielową), natomiast typ IV i V to stawy kąpielowe wykorzystujące rozbudowane systemy filtracyjne z filtrami bębnowymi, modułowymi, bioreaktorami (instalacja zaawansowanych technologicznie urządzeń jest kosztowna, jednak pozwala na redukcję strefy regeneracyjnej do ¼ całej powierzchni stawu).
fot. Gordo Studio
Uzdatnianie wody
Wśród naturalnych sposobów uzdatniania wody można mówić o sposobach fizycznych (sedymentacja, ruch wody – cyrkulacja, filtracja mechaniczna) oraz biologiczno-chemicznych (sorpcja fosforu, biomanipulacja, filtracja in situ, utlenianie, redukcja, koagulacja), ale to właśnie łączenie kilku metod przynosi najlepsze rezultaty.
fot. Hydroidea
– Zależnie od typu stawu kąpielowego w ogrodzie mówimy o różnych metodach uzdatniania. W typie I będzie to cyrkulacja, gdzie przepływ wody między dwoma częściami stawu odbywa się poprzez różnicę temperatur wody na różnych głębokościach oraz wiatr. Bardziej zaawansowane stawy wymagają użycia pomp, filtrów i stref regeneracyjnych. W uzdatnianiu wody w naturalnym stawie kąpielowym przydają się także właściwe odpływy denne, skimmery, dozowniki dwutlenku węgla i pompki dozujące – mówi Roman Bloch.
Pamiętajmy, że rodzaj zastosowanych technologii musi być odpowiedni do danego zastosowania. Warto zaznaczyć, że filtry muszą współgrać z procesami biologicznego oczyszczania wody i nie mogą ich zakłócać, dlatego tak ważny jest ich odpowiedni dobór. Świetnie sprawdza się tu np. filtr HydroGravity, który nie zabija zooplanktonu pełniącego dużą rolę w naturalnym oczyszczaniu wody. Dla usprawnienia uzdatniania można stosować np. preparat mineralny PhosSorb, który pomaga w adsorpcji fosforanów.
fot. Hydroidea
Naturalne oczyszczanie wody
Właściwie wykonany staw kąpielowy w ogrodzie nie będzie potrzebował dużych nakładów pracy człowieka do oczyszczania wody. Oczywiście będzie to możliwe, jeśli właściwie zaprojektujemy i wykonamy staw wraz ze strefą mineralno-roślinną.
fot. Gordo Studio
– W tej strefie powinny znaleźć się właściwie dobrane gatunki roślin pochłaniające składniki odżywcze z wody, złoża filtracyjne, minerały o odpowiedniej frakcji stabilizujące parametry wody i pełniące funkcję siedliska dla pożytecznych mikroorganizmów, a także adsorbery fosforanów i metali ciężkich, które razem stworzą skuteczny filtr biologiczny – wyjaśnia Roman Bloch. – Konieczne jest odpowiednie badanie wody i określenie jej parametrów oraz dodanie takich elementów, które zapewnią funkcjonowanie zrównoważonego systemu biologicznego. W przypadku mineralnych złóż filtracyjnych pomocny jest np. substrat BioPorif z naszej oferty, odpowiadający za odpowiednie oczyszczanie. Do naturalnych stawów kąpielowych polecamy także odpowiednie szczepy bakterii, dostępne np. w preparatach EcoGerm Lakes i starterach bakteryjnych EcoGerm Starter, które przeobrażają m.in. amoniak, czyli produkt rozkładu martwych tkanek, w azotany. Z kolei związki azotowe są adsorbowane przez znajdujące się w strefie regeneracyjno-bagiennej minerały – np. BioChalix, BioZeolit i pochłaniane przez rośliny repozycyjne.
fot. Hydroidea
Jakie rośliny i glony w stawie?
Naturalny staw kąpielowy opiera się na roślinach. Poza pożyteczną działalnością są one także doskonałą ozdobą.
– Dobierając właściwe rośliny pełniące funkcje filtracyjną mamy pewność, że strefa regeneracyjna naszego stawu będzie działać jak gruntowo-roślinna oczyszczalnia ścieków. Oczywiście do stawu możemy również dodać rośliny typowo ozdobne. Projektując nasadzenia uwzględniamy strefy przybrzeżne i głębokie. Za natlenianie wody odpowiadają między innymi roślin podwodne. Dla najlepszego efektu warto pozyskać rośliny z pewnego źródła. Te, które były uprawiane na żyznej glebie podłożu mogą nie przetrwać na nowym, ubogim podłożu stawu kąpielowego, dodatkowo mogą przenieść choroby grzybowe i szkodniki. W celu uchronienia zbiornika przez zanieczyszczeniem wody substratem, w którym rosły wcześniej rośliny, każdorazowo należy dokładnie oczyścić bryłę korzeniową przed posadzeniem sadzonek w złożu filtracyjnym, a najlepiej zastosować rośliny z ekologicznej szkółki, uprawianych w minerałach – tłumaczy Roman Bloch.
fot. Hydroidea
Przy tej okazji warto wspomnieć, że staw kąpielowy w ogrodzie musi posiadać pewne ilości pożytecznych glonów, są one bowiem ważnym elementem ekosystemu wodnego.
– To właśnie dzięki glonom jednokomórkowym woda jest natleniona, a zooplankton, owady i inne organizmy mają się czym żywić. Glony są ważne w prawidłowym obiegu węgla, fosforu i azotu. Są one także bardzo pomocne na początkowym etapie zakładania stawu, bowiem dzięki nim w stawie namnaża się zooplankton. Zrównoważona obecność fito i zooplanktonu w stawie jest dla nas prawie niewidoczna, a to ona przekłada się na jakość wody. To, jakie glony pojawiają się w naszym stawie, może nam także dużo powiedzieć na temat samych procesów zachodzących w wodzie. Mając tę wiedzę, możemy odpowiednio szybko zareagować – dodaje ekspert.
fot. Hydroidea
Warto dodać, że nadmiar glonów także nie jest korzystny, ale można zwalczyć je ekologicznymi preparatami na bazie związków humusowych i ekstraktów ze słomy jęczmiennej (m.in. AlgoStopper czy PondClarin).
fot. Gordo Studio
Mądra pielęgnacja naturalnego stawu kąpielowego
Staw kąpielowy w ogrodzie, niezależnie od jego typu, wymaga również właściwej pielęgnacji.
– Pamiętajmy o okresowej kontroli urządzeń, pielęgnacji roślin w strefie regeneracyjno-bagiennej oraz regularnym stosowaniu środków ekologicznych – mówi Roman Bloch. – W początkowym okresie zwracamy przede wszystkim uwagę na to, by stworzyć odpowiednie warunki do rozrostu i ukorzeniania się roślin podwodnych i szuwarowych, glony nitkowate usuwamy mechanicznie i za pomocą naturalnych preparatów. Kontrolujemy twardość i pH wody. Poleca się stosowanie preparatów bakteryjnych z wyselekcjonowanych szczepów (np. EcoGerm) oraz takich, które są pomocne przy uzupełnianiu wody, usuwają chlor i metale ciężkie z wody wodociągowej (np. PondStarter). Już funkcjonujący staw pielęgnujemy zależnie od pór roku. Wiosną w zbiorniku wodnym trzeba zrobić gruntowne porządki, przede wszystkim oczyścić go z osadów dennych, martwych części roślin i liści, które dostały się do stawu. Wykonujemy start systemu filtracyjnego. Teraz też najlepiej zrobić rozsadę zbyt gęsto rozrośniętych roślin lub dosadzić nowe. Latem kontrolujemy stan zdrowotny roślin, zbieramy zanieczyszczenia, w razie konieczności usuwamy nadmiar glonów i uzupełniamy wodę. Jesienią należy usuwać przekwitłe kwiatostany, obumarłe rośliny i suche liście oraz wyłączyć zainstalowane urządzenia. W tym okresie warto wspomagać naturalne procesy filtracyjne wyselekcjonowanymi szczepami bakterii typu EcoGerm Winter dostosowanymi do niższych temperatur. Zimą procesy rozkładu nadal trwają, więc warto dbać o pędy trzcin i sitowia oraz łodygi roślin przez które zachodzi wymiana gazowa. Resztę pozostawmy naturze.
fot. Hydroidea
Zaufaj specjalistom
Posiadanie naturalnego stawu kąpielowego to marzenie wielu osób. Są one estetyczne, funkcjonalne oraz opierają się na naturalnych sposobach filtracji. Przed podjęciem prac oraz zakupem wyposażenia stawu warto zasięgnąć opinii ekspertów, którzy doskonale znają się na tej dziedzinie. Firma HYDROIDEA pomaga swoim klientom w prawidłowym przeprowadzeniu takiej inwestycji oraz służy fachową radą.
fot. Hydroidea
Z pełną ofertą firmy można zapoznać się na stronie: www.hydroidea.com
