Wybierz materiał kierując się nie tylko wyglądem
Dokonując wyboru materiału na taras, należy zwrócić uwagę nie tylko na jego wygląd, ale także pamiętać o tym w jaki sposób poszczególne materiały pracują w trakcie eksploatacji i jak istotna jest odpowiednia pielęgnacja desek tarasowych przez cały okres użytkowania. Ostateczny wybór powinien być kompromisem pomiędzy: jakością materiałów, ceną oraz kosztami eksploatacji tarasu przez cały czas jego użytkowania.
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Drewno czy tarasy kompozytowe?
Obecnie na rynku występują dwa rodzaje materiałów, z których wykonywane są deski i legary tarasowe. Możemy wybierać pomiędzy naturalnym materiałem drewnianym oraz kompozytem WPC, będącym mieszanką materiału naturalnego z tworzywem sztucznym. Każdy z nich ma swoje szczególne cechy, na które warto zwrócić uwagę przed zakupem, szczególnie dlatego, że do każdego z nich powinno się zastosować różnorodne wkręty. SPAX posiada w swojej ofercie rozwiązania dla wszystkich rodzajów materiałów tarasowych.
Najpopularniejsze tarasy drewniane
– Drewno egzotyczne – cechuje się wysoką gęstością właściwą i jednocześnie dużą wagą. Jest to popularny materiał ze względu na estetyczny wygląd deski (brak widocznych sęków, ładny ciemny kolor) oraz bardzo dużą wytrzymałość mechaniczną w trakcie użytkowania. Materiał zapewnia wieloletnią bezproblemową eksploatację, przy zachowaniu odpowiedniego montażu oraz właściwej pielęgnacji tarasu, czyli obowiązkowym corocznym olejowaniu.
Najczęściej stosowanymi gatunkami są: Bangkirai, Massaranduba, Merbau i Kempas. W warunkach europejskich drewno egzotyczne wykazuje bardzo dużą skrętność włókien, co wymaga stosowania dedykowanych wkrętów do drewna. SPAX wprowadził na rynek specjalne rozwiązanie z austenitycznej stali nierdzewnej A2, która poddaje się pracy włókien i nie ulega zniszczeniu w trakcie eksploatacji. Ze względu na wysoką jakość oraz konieczność importu do Europy, drewno egzotyczne zaliczane jest do cenowej klasy Premium. Obecnie na polskim rynku zauważalny jest spadek zainteresowania drewnem egzotycznym, co spowodowane jest głównie zmniejszoną dostępnością oraz stosunkowo wysoką ceną.
– Drewno z modrzewia syberyjskiego – ten gatunek charakteryzuje stosunkowo duża gęstość właściwa drewna. Cechuje się się ładnym rysunkiem słojów drewna i estetycznym wyglądem zewnętrznym oraz dużą wytrzymałością na zmienne warunki atmosferyczne związaną z rejonem pochodzenia. Ze względu na specyfikę pracy włókien w środkowoeuropejskim rejonie klimatycznym (zredukowana skrętność włókien vs amplituda temperaturowa w odniesieniu do drewna egzotycznego) surowiec klasyfikowany jest między drewnem egzotycznym (twardym), a drewnem europejskim (miękkim). Bardzo dobry stosunek ceny do jakości wprowadzony przez dystrybutorów tarasowych spowodował, że modrzew syberyjski jest obecnie najpopularniejszym materiałem na tarasy.
– Drewno europejskie – głównie modrzew europejski, modrzew hodowlany oraz sosna i świerk to najtańsza alternatywa do gatunków egzotycznych i modyfikowanych. Ze względu na niską cenę surowca jest on bardzo często wybierany do budowy tarasu.
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Thermo-drewno i modyfikacja chemiczna surowca
– Drewno modyfikowane temperaturowo (tzw. thermo-drewno) – najczęściej wykonane jest na bazie sosny i jesionu. Wieloetapowa obróbka z wykorzystaniem pary wodnej bez użycia preparatów chemicznych (efektem ubocznym jest ciemnienie drewna) likwiduje grzyby i pleśnie oraz wzmacnia odporność deski na zmienne warunki atmosferyczne (amplituda temperaturowa ) oraz biodegradację. Efektem ubocznym jest stosunkowo duża kruchość drewna (bardzo istotna przy montażu). Uzyskany surowiec cechuje wysoka odporność na warunki atmosferyczne, zachowanie parametrów gabarytowych w czasie oraz atrakcyjna cena, porównywalna do drewna egzotycznego, dlatego thermo-drewno jest często wybierane jako jego substytut.
– Drewno modyfikowane chemicznie (poprzez impregnację próżniowo-ciśnieniową) – jest to surowiec mocno nasączony specjalnym impregnatem, który umożliwia eliminację pasożytów oraz drobnoustrojów chorobotwórczych drewna, zapobiega sinieniu, pleśnieniu oraz zapewnia wysoką trwałość mechaniczną deski. W tym przypadku również najczęściej wykorzystuje się do tego procesu drewno sosnowe, ale również świerk. Gotowa deska po impregnacji charakteryzuje się znaczącym ciężarem. Ten proces zapewnia najwyższą stabilność parametrów geometrycznych deski w trakcie eksploatacji, która jest porównywalna z materiałem jakim jest thermo-drewno.
Połączenie materiału naturalnego i sztucznego, czyli kompozyt WPC
Jest to materiał będący mieszanką najczęściej tzw. mączki drzewnej, tworzywa sztucznego oraz plastyfikatorów, który jest ekstrudowany (przetwarzany) w formie tzw. profili komorowych. W wersji Premium występuje w formie profili pełnych. Głównymi powodami powstania tego typu materiału, było przekonanie, że połączenie materiału naturalnego i sztucznego wyeliminuje konieczność wykonywania działań pielęgnacyjnych w trakcie użytkowania tarasu, co jest charakterystyczne dla tarasów drewnianych, a także zapewni dożywotnią bezobsługowość tarasu (na zasadzie okna PVC). Praktyka stosowania tych wyrobów w trakcie ostatnich kilku lat pokazuje, że jest to jednak błędny pogląd. Obecnie producenci desek kompozytowych zalecają olejowanie tych powierzchni dla zabezpieczenia przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych.
Należy pamiętać także o tym, że tarasy kompozytowe mają tendencję do mocnego nagrzewania się, co czasem przyczynia się do dyskomfortu użytkowania. Ponadto tarasy kompozytowe również intensywnie pracują w obszarze zmian gabarytowych (rozszerzanie i kurczenie materiałowe) oraz ciężko z nich usunąć plamy powstałe np. po grillowaniu, jeśli się nie dokona czyszczenia natychmiast po zabrudzeniu.
Materiał stosunkowo niedawno pojawił się na rynku tarasowym i w obecnym czasie trudno jeszcze jest w pełni określić w sposób autorytatywny stabilność deklarowanych przez producentów parametrów i właściwości użytkowych.
Kolejnym elementem, który należy przeanalizować przed wyborem tego materiału jest sposób montażu tarasów kompozytowych. Najpopularniejszym jest tzw. ukryty montaż, który polega na zastosowaniu stalowego łącznika wykonanego w formie tzw. blaszki montażowej, zamocowanego za pomocą jednego blachowkręta do legara, którego dwa ramiona dociskają, dwie sąsiednie deski tarasowe. Tego typu montaż oznacza, że w przypadku konieczności wymiany uszkodzonej deski, należy zdemontować wszystkie deski sąsiadujące.
Montaż legarów tarasowych na podłożu betonowym
Podstawową zasadą przy budowie tarasów drewnianych jest zastosowanie tego samego typu drewna przy desce jak i legarze. Do wykonania podkonstrukcji tarasowej wykorzystywana jest kantówka drewniana o wym. 40 mm x 70 mm, oraz legary z profili zamkniętych ze stopów metali lekkich (aluminium) stosowane przy montażu tarasów w tzw. warunkach agresywnych („zasolone” tereny nadmorskie, baseny techniczne i użytkowe wykorzystujące chlor jako substancję odkażającą). W przypadku tarasów kompozytowych, stosuje się kompozytowe legary komorowe lub pełne oraz legary drewniane
Najbardziej skuteczną metodą stabilnego zamocowania legara w podłożu betonowym, jest zastosowanie wkręta bezpośredniego montażu SPAX RA, który osadza się bezpośrednio do podłoża po uprzednim nawierceniu
otworu w betonie wiertłem widiowym o średnicy 6 lub 6,5 mm bez używania dybla tworzywowego. Wkręt „nacina swój gwint” w podłożu (ok.1 mm) dzięki czemu tworzy najmocniejsze bezpośrednie połączenie z betonem.
Otwory w legarze nawierca się na wylot w odległości min. 40 cm od siebie (pierwszy i ostatni otwór min. 5 cm od krawędzi granicznej legara). Odpowiedni wkręt SPAX RA dobiera się na bazie wysokości legara oraz podkładki pod legar i wysokości taśmy. Przy legarze niskim: 2 x 40 mm + 8/ 4 mm + 1 mm + typoszereg stosuje się model SPAX RA 7,5 X 100, natomiast przy legarze wysokim: 2 x 70 mm + 8/4 mm + 1 mm + typoszereg jest to SPAX RA 7,5 X 150. W przypadkach bardzo dużej różnicy wysokości pomiędzy podłożem, a dolną krawędzią drzwi wyjściowych na taras lub innych przyczyn o charakterze technicznym – powstaje konieczność wykonania podwójnego legarowania (tzw. „kratownicy”. W tym przypadku odstęp pomiędzy legarami w układzie poziomym wynosi 50 cm i w układzie pionowym również 50 cm. Do połączenia „kratownicy” producent zaleca stosować wkręty konstrukcyjne SPAX z główką talerzową 6,0 x 60 lub 6,0 x 80. Dolna część „kratownicy” powinna zostać zamocowana do podłoża (SPAX RA), a górna cześć powinna zostać do niej zamocowania w drugim etapie (SPAX z główką talerzową).
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Podłoża ziemne wymagają odpowiedniego przygotowania
W przypadku podłoża ziemnego, wypełnionego posypką kamienną (grys, żwir, tłuczeń) stosuje się montaż wyłącznie z użyciem tworzywowych wsporników regulowanych. Przy tym podłożu taras stanowi samonośną konstrukcję
nie połączoną na stałe z budynkiem, co znacząco eliminuje przenoszenie obciążeń z budynku na podkonstrukcję tarasu.
Najistotniejszą kwestią przy tym typie montażu jest poprawne przygotowanie podłoża. Grunt powinien zostać ubity z wykorzystaniem urządzenia zwanego zagęszczarką dokładnie w takim sam sposób jak przygotowywane jest podłoże pod układanie kostki brukowej. Na tak przygotowane podłoże należy położyć Podpory SPAX LIFT (element Systemu tarasowego SPAX). W Ofercie występują 3 rodzaje podpór z zakresem regulacji wysokości 3 do 5 cm, 5 do 9 cm oraz 9 do 13 cm, które stanowią element „podkonstrukcji” samonośnej tarasu nie połączonej bezpośrednio z resztą budynku. Przy ułożeniu legarów z wysokością 70 mm, odstęp pomiędzy podporami powinien wynosić 70 cm, natomiast przy ułożeniu wysokością 40 mm powinien wynosić 50 cm. Podpory należy położyć na legarze płaszczyzną stopy do góry i przymocować do legara wkręcając wkręt przez otwór w środku stopy (propozycją jest wkręt SPAX Uniwersalny 4,0 x 20 z główką półkulistą). Zewnętrzne podpory (pierwsza i ostatnia) powinny być zamontowane w odległości minimalnie 20 cm licząc od krawędzi legara do środka podpory. Po zamontowaniu wszystkich podpór należy odwrócić legar i postawić na podłożu na stopie będącej częścią podpory.
Następnie należy przymocować elementy pionowe podpory (w podporze 3/5 są to elementy ze szczeliną na wkręt, natomiast w podporze 5/9 i 9/13 jest to element obrotowy, który należy przekręcić w prawo lub w lewo, aż do uzyskania styku elementu obrotowego z krawędzią boczną legara). W obydwu przypadkach proponujemy SPAX Uniwersalny 4,0 x 20 z główką półkulistą (główka wkręta płaska od spodu).
Dodatkowo w Systemie SPAX występują przedłużki (tylko do wersji 5/9 i 9/13) które umożliwiają podniesienie zakresu wysokości SPAX LIFT od 18 do 20 cm.
W przypadku wzdłużnego łączenia desek zabronione jest układanie desek na jednej podporze. W takiej sytuacji należy ostatnią (i pierwszą na następnej desce) podporę na legarze zamocować w odległości 10 cm od krawędzi.
Montaż legarów na podłożu specjalnym
Wykonując taras na podłożu specjalnym (co dotyczy głównie tarasów montowanych na płaskich dachach budynków z wykorzystaniem wyłącznie tworzywowych wsporników regulowanych), należy bezwzględnie unikać mocowania z użyciem wkrętów, ze względu na możliwość uszkodzenia izolacji dachu. Tutaj zastosowanie mają wyłącznie Podpory SPAX LIFT.
Rozplanowanie ułożenia legarów
Legar powinien być zamontowany równolegle do drzwi balkonowych/ tarasowych natomiast deska tarasowa powinna być zamontowana prostopadle ze względu na konieczność zachowania odpowiedniego spadku (min. 3 %) całej długości tarasu liczonego od dolnej krawędzi drzwi do zewnętrznej górnej krawędzi końcowej tarasu w celu uzyskania możliwości odprowadzania wody opadowej na zewnątrz tarasu. Rozstaw legarów jest uzależniony od rodzaju użytego materiału na deskę tarasową. Przy drewnie egzotycznym (standardowa szerokość deski 145 mm i wysokość 25 mm) rozstaw legarów (mierzony w osi) to max. 400 mm. W przypadku mniejszej szerokości desek tarasowych np. 100 lub 120 mm rozstaw legarów (w osi) to max. 300 mm, a przy pozostałych materiałach (szerokość 145 mm i wysokość 27- 30 mm rozstaw legarów (w osi) to max. 500 mm. Obowiązuje zasada: im węższa i niższa deska, tym „gęściej” układa się legary.
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Stosując kotwienie wg Systemu Tarasowego SPAX zamocować legary z zastosowaniem podkładek pod legary SPAX, których zadaniem jest odizolowanie dolnej płaszczyzny legara od wilgoci z podłoża, a na górną powierzchnię oraz krawędzie boczne legara nakleić taśmę na legar SPAX, która dodatkowo zabezpieczy przed działaniem niekorzystnych czynników atmosferycznych.
Rozplanowanie ułożenia deski tarasowej
Ułożenie desek tarasowych do końcowego montażu należy dopasować do realnie istniejącej sytuacji technicznej na danym obiekcie. Układanie można rozpocząć zaczynając od ułożenia desek bezpośrednio przylegających (z dystansem oczywiście) do progu drzwi balkonowych/ tarasowych a następnie układać deski po prawej i lewej stronie. Najważniejszym parametrem jest końcowy efekt wizualny. Dlatego warto bardzo dokładnie rozważyć kwestię końcowego ułożenia desek. Jednym z poprawnych sposobów jest ułożenie desek „bez mocowania” w celu optycznej oceny (lub ewentualnej korekty) końcowego efektu wizualnego.
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Przy mocowaniu desek pomiędzy legar a deskę wkładamy podkładkę dystansową SPAX AIR (element Systemu tarasowego SPAX). Przy drewnie egzotycznym stosujemy SPAX AIR z dylatacją 6,5 mm, przy pozostałych 4,5 mm, natomiast pomiędzy boczne krawędzie desek tarasowych wkładamy Szablony dystansowe ,,krzyżyki” (element Systemu tarasowego SPAX), których zadaniem jest uzyskanie odpowiedniej dylatacji (największa dylatacja potrzebna jest przy drewnie egzotycznym).
Po uwzględnieniu wszystkich powyższych uwarunkowań i ułożeniu deski do końcowego montażu, należy nawiercić w desce i legarze otwór pod wkręt tarasowy. Podstawowa zasada przy doborze długości wkręta do montażu tarasu: połowa długości wkręta w legarze/ połowa długości wkręta w desce czyli – wysokość deski tarasowej x 2 i obowiązujący typoszereg wymiarowy wkrętów. W uprzednio nawiercony otwór wprowadzić odpowiedni wkręt i wkręcić go z użyciem wkrętarki akumulatorowej oraz narzędzia o nazwie Ogranicznik wkręcania (element Systemu tarasowego SPAX), którego celem użycia jest uzyskanie jednakowej głębokości wkręcenia wszystkich wkrętów na tarasie.
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Montaż tarasu kompozytowego WPC
Po zamocowaniu legarów kompozytowych do podłoża (najlepiej z zastosowaniem wkręta SPAX RA i rozplanowaniu ułożenia desek możemy przystąpić do montażu desek.
Ze względu na typ budowy najczęściej stosowanych desek kompozytowych WPC (przekrój komorowy) wszystkie dostępne systemy mocujące stosowane są jako tzw. montaż pośredni (brak skręcenia deski z legarem przez całą wysokość deski) zwany również montażem ukrytym.
Do zamocowania deski do legara używa się łączników stalowych (najczęściej) oraz tworzywowych (sporadycznie). Standardowym łącznikiem (zwanym „clipem” lub „stickiem”) jest odpowiednio wyprofilowana blaszka stalowa która przykręcana jest z użyciem wkręta (najlepiej ze stali nierdzewnej A2) do profilu legarowego. Wyprofilowane ramiona blaszki (łącznika) wprowadzone w odpowiednio ukształtowane profile boczne deski ,,dociskają,, deskę do legara.
Dobór odpowiedniego wkręta tarasowego
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
– Drewno egzotyczne (i każdy inny rodzaj drewna w tym również thermo- drewno oraz drewno impregnowane ciśnieniowo) o wysokości deski 25 mm – wkręt SPAX D A2 5 x 50 kolor srebrny i stare złoto (kolorystycznie dopasowany do ciemnych kolorów drewna);
– Drewno egzotyczne (oraz każdy inny rodzaj drewna w tym również thermo- drewno oraz drewno impregnowane ciśnieniowo) o wysokości deski 27 -30 mm – wkręt SPAX D A2 5 x 60 kolor srebrny i stare złoto;
– Drewno modrzew syberyjski o wysokości deski 27 – 30 mm – wkręt SPAX Taras A2 4,5 X 60 kolor srebrny;
– Drewno europejskie (modrzew, sosna, świerk) o wysokości deski 27 -30 mm – wkręt SPAX Taras WIROX 4,5 X 60 kolor srebrny;
– Wszystkie rodzaje drewna tarasowego mocowane do legara aluminiowego – wkręt SPAX A2 ALU 5,0 x 44 (wysokość deski tarasowej 25 mm) lub wkręt SPAX A2 ALU 5,0 x 48 (wysokość deski tarasowej powyżej 25 mm) oba w kolorze srebrnym;
– Deski kompozytowe WPC mocowane do legara kompozytowego lub legara drewnianego – wkręt SPAX A2 4,0 X 20 COMPOSITE kolor srebrny (ze względu na konieczność utrzymania odpowiedniej stabilności połączenia, coraz częściej do deski WPC stosowany jest legar wykonywany z drewna).
fot. SPAX Polska Sp. z o.o.
Bity montażowe
Uzupełnieniem Systemu Tarasowego SPAX są profesjonalne bity T-Star Plus wykorzystywane do „bezawaryjnego” wkręcania wkrętów SPAX. Konstrukcja bita T-Star Plus stanowi połączenie klasycznego bita TORX (równoległe wieloklinowe przeniesienie napędu) z nowatorskim rozwiązaniem tzw. trzpienia pilotującego (wypustka na szpicu bita). Takie rozwiązanie zapewnia absolutnie najmocniejsze przeniesienie napędu z wkrętarki na mocowany wkręt.
Z pełną ofertą firmy SPAX można zapoznać się na stronie: www.spax.pl
