Propan R290 – naturalny czynnik chłodniczy przyszłością branży pomp ciepła

W najnowocześniejszych pompach ciepła stosuje się naturalny czynnik chłodzący niepodlegający ustawie SZWO (tzw. F-gazy). Jest to propan (R290), który jest niewątpliwie czynnikiem przyszłości. Stosowany jest m.in. w lodówkach, a z biegiem czasu będzie prawdopodobnie jedynym czynnikiem dopuszczonym dla pomp ciepła. Wyróżnia go bezpieczeństwo oraz niski współczynnik GWP wynoszący zaledwie 3. GWP (z ang. Global Warming Potential) to potencjał tworzenia efektu cieplarnianego. Określa on w jakim stopniu dana substancja wpływa na wielkość efektu cieplarnianego– im jest niższy, tym mniejszy ma na niego wpływ. Parametr ten jest szczególnie istotny w kontekście nowych regulacji prawnych, których zadaniem jest zatrzymanie postępujących niekorzystnych zmian klimatycznych. Ustawa zakazuje produkcji urządzeń, w których wykorzystano czynnik chłodniczy o GWP równym lub większym niż 2500. W roku 2025, wartość ta zostanie obniżona do 750. Propan jako substancja o współczynniku GWP równym jedynie 3 wychodzi daleko poza te regulacje. Inwestorzy, decydujący się na zakup powietrznej pompy ciepła z propanem R290 nie muszą martwić się nowymi przepisami. Dla porównania – inny czynnik często stosowany w pompach ciepła – R410 ma GWP równe aż 2088! Nie można zapomnieć, że od czasu do czasu konieczne jest uzupełnienie czynnika. Jeśli inwestor zakupi urządzenie pracujące na czynniku, który zostanie zabroniony w produkcji pomp ciepła to później może mieć duży problem z uzupełnieniem czynnika. Decydując się na pompę ciepła z propanem R290 jako czynnikiem chłodzącym nie trzeba dokonywać płatnych obowiązkowych kontroli przewidzianych przepisami ustawy F-gazowej. Nie ma również konieczności jej rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów ani jej instalacji przez specjalistę posiadającego uprawnienia F-gaz. Pompy ciepła z R290 wpisują się w strategię Komisji Europejskiej w sprawie zeroemisyjności lub niskoemisyjności.

Zalety czynnika R290:

• jest przyjazny środowisku naturalnemu,
• nie niszczy warstwy ozonowej (ODP = 0),
• nie powoduje efektu cieplarnianego (GWP = 3),
• ma bardzo dobre właściwości termodynamiczne.

W niektórych krajach UE kary za brak aktualnego przeglądu F-gaz sięgają już 10 000 euro. Wkrótce może być także wprowadzony dodatkowy podatek od czynnika z grupy F-gaz tak jak jest to np. w Danii. Ponadto, w przypadku niezgłoszenia urządzenia kwalifikującego się do CRO, ustawa o SZWO przewiduje nałożenie kary na właściciela urządzenia w wysokości 15 000 zł.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że podstawowe napełnienie pompy ciepła typu split czynnikiem chłodniczym może nie wskazywać o obowiązku zgłoszenia CRO, ale już dodatkowe odcinki instalacji chłodniczej mogą spowodować, że dane urządzenie kwalifikuje się do CRO, gdyż wymaga zwiększonej ilości syntetycznego czynnika chłodniczego. Zadaniem osoby montującej, a dokładniej napełniającej układ chłodniczy jest poinformowanie operatora o występującym obowiązku zgłoszenia do CRO danego urządzenia. Według ustawy F-gazowej zgłoszeniu podlegają urządzenia typu split gdy  tzw. ekwiwalent CO2 przekracza 5 ton, a w przypadku hermetycznego układu chłodniczego pompy monoblokowej 10 t. Urządzenia, które napełniane są czynnikami naturalnymi (np. propan, CO2) nie podlegają pod ustawę F-gazową.

Ważne! Na co (oprócz czynnika) warto zwrócić uwagę przy wyborze pompy ciepła?

Pompa ciepła SAS sprzedawana jest w systemie CTI (Complete To Install). Oznacza to, że użytkownik otrzymuje urządzenie w pełni kompletne, wyposażone w podzespoły gotowe do montażu co przekłada się na oszczędności poprzez zakup jednego skonfigurowanego do pracy zestawu. Cena nie jest sztucznie zaniżona, użytkownik nie jest zmuszony do zakupu wyposażenia dodatkowego. Inwestor zawsze powinien sprawdzić czy pompa ciepła, którą chce kupić jest kompletna, często nie jest świadomy, że kupuje tylko z pozoru tanie urządzenie, a czekają go dodatkowe koszty. Jeśli pompa ciepła nie jest w standardzie wyposażona choćby w pompę obiegową górnego źródła lub zawór przełączający pomiędzy ogrzewaniem wody co a cwu lub inne niezbędne akcesoria, to należy się liczyć z ukrytymi kosztami sięgającym 3500 zł lub wyższymi. Często nawet sterownik okazuje się „wyposażeniem dodatkowym”. Zanim więc skusimy się na „okazję” warto sprawdzić czy dostajemy urządzenie gotowe do montażu, w pełni kompletne i skonfigurowane. Porównując pompy ciepła należy również zwrócić szczególną uwagę na wartości COP i SCOP. W przypadku parametru COP zawsze należy sprawdzić dla jakich wartości A (temperatura powietrza zewnętrznego) i W (temperatura zasilania) producent go deklaruje. Niektórzy podają COP np. dla takich parametrów jak A7W35 lub nawet A10W35 co mija się z celem. Dla A7W35 współczynnik COP może być wyższy o kilkanaście procent w porównaniu do A2W35. W przypadku SCOP należy zwrócić uwagę dla jakiego klimatu i trybu pracy podawane są wartości. Tylko porównanie dla tych samych warunków pozwoli wywnioskować, które urządzenie jest bardziej efektywne.

fot. ZMK SAS | Powietrzna pompa ciepła SAS VESTA pracująca na czynniku R290

SAS jako polski producent pomp ciepła gwarantuje wsparcie na każdym etapie inwestycji, począwszy od doradztwa, poprzez montaż, codzienną eksploatację oraz serwis urządzeń. Oferowane pompy ciepła będą służyć przez długie lata i spełniają najbardziej restrykcyjne normy i standardy, bez obaw o ich wycofanie – jak to może się stać w przypadku pomp ciepła wykorzystujących gazy fluorowane (np. R410A). Zagraniczni producenci pomp ciepła wprowadzają na polski rynek produkty, które w innych krajach są wycofywane z obrotu lub obarczone dodatkowymi kosztami użytkowania poprzez wykorzystanie syntetycznych czynników chłodniczych o GWP większym od 750. Z biegiem czasu również w Polsce urządzenia te staną się problematyczne ze względu wyżej wspomniane regulacje lub strategie zeroemisyjności wprowadzane przez komisje europejskie. A w przypadku rozszczelnienia układu chłodzenia może okazać się, że czynnik na którym pracuje pompa ciepła jest bardzo drogi lub niedostępny, dalsze serwisowanie i naprawa stają się niemożliwe, a urządzenie nadaje się tylko do utylizacji.

Anna Pawłowska
ZMK SAS SP. Z O.O.

Data publikacji: 2021-07-05